Тихвинский приход в КазаниСетевой этнокультурный проект кряшенского народаПричастие
на главную о проекте ccылки rus kryash tat eng

Новости
Аналитика
Актуальные темы
СМИ о кряшенах
Современное положение кряшен
Духовная история и культура
Музыкальная культура и фольклор
Этнография
Перепись 2002
Правовой ликбез
Электронные конференции
Библиотека
Галереи
Газета 'Туганайлар'
'Кряшен Сюзе'
Книжная лавка
Издательство 'КряшИздат'
Ссылки


Укытучыга м?н?с?б?т тамырдан ?зг?рерг? тиеш

С?йл?ште М.МАРТЫНОВА.

Кайбыч якларына бер баруда гына да, аларны? никад?р соклангыч эшл?рен к?рдек, ?рн?к гаил?л?р, оста куллы кешел?р бел?н очраштык. Бу якларда крестьян тормышыны? т?п эчт?леге ?ле югалмаган. Ху?алыкларда лапас тулы мал. Башка ?ирл?рд?ге к?к фермалар бушап калмаган. Авыл ху?алыгы техникасын да б?лг?л?п, талап бетерм?г?нн?р. Авыллары да б?ген-ирт?г? таралабыз дип яш?ми. Киресенч?, бет?рг? тиешл?ре д? ?сеп-ки??еп ята. С?б?п н?рс?д?? Район башлыгыны? социаль эшл?р буенча урынбасары Р?мис Х?ялиев бу турыда мен? н?рс?л?р ди:

- Безне? як кер?шенн?ре - бик тырыш халык. К?н ?тсенг? т?гел, эш булсын, тормыш булсын, дип яшил?р. Алларына максат куеп, шу?а омтылып эшлил?р. Кыр Буасы авылын гына алыйк. Перспективасыз авыл, бет?се авыл, дип й?рдек. ? ул ?аман саен ?с?, ки??я бара, яшь гаил?л?р арта.

Безне? халыкны? ?ир тырмашып, булсын, дип яши башлавына б?лки, районны? м?ст?кыйльлеген кайтару да ярд?м итк?ндер. Апас районыннан аерылып чыккач, халык югалткан б?хетен тапкандай булды. Безд? кешел?р ярд?мчел, кайгыны да, шатлыкны да берг? к?т?р?л?р. ?м? бел?н ?й ?иткер?не ген? карагыз: авылны? бер кешесе д? бу эшт?н читт? калмый.

М?лки кер?шенн?ре башкалардан тагын бер яклары бел?н аерыла: ул да булса м?гъриф?тлелек. Приход-чирк?? м?кт?пл?ре чорыннан башлап, бу як м?кт?пл?ре бик к?чле санала. Ликбез вакытында да безне? як кешел?рен к?пл?п т?рле ?ирл?рг? белем таратырга ?иб?рг?нн?р. Белем бир? системасыны? куелышы буенча м?кт?пл?ребез б?ген д? алдынгылар сафында. Шулар арасында Иске Т?рбит м?кт?бе аеруча мактаулы. Й?з кат ишетк?нче, бер кат к?р?е? яхшы, диг?н халык. ?зегез барып, м?кт?п бел?н якыннан танышыгыз, - дип, Р?мис Р?висович безне Иске Т?рбитк? озатты.

Б?генге к?нд? м?кт?пне республикабызны? атказанган укытучысы, халык м?гарифе отличнигы, югары квалификацияле ?ит?кче, район Советы депутаты Васильев Анатолий Григорьевич ?ит?кли.

- Анатолий Григорьевич, быелгы ел - 'Укытучылар елы' буларак билгел?п ?тел?. 'Укытучылар елы'ннан н?рс?л?р к?т?сез?

- Укытучылар елында гына т?гел, гомум?н, укытучыга карата м?н?с?б?тне? тамырдан ?зг?р?ен к?т?м. Укытучы ??н?ре элек-элект?н и? авыр, л?кин и? мактаулы, и? х?рм?тле хезм?тл?рд?н саналган. Кызганычка каршы, б?генге к?нд? алай ?йтеп булмый. Узган ?омгада Казанны? 'Пирамида' к??ел ачу ?з?генд? ?тк?н очрашуда Минтимер Ш?ймиев т?: '??мгыять укытучыга й?з бел?н борылырга тиеш', - диде. ?ти-?нил?р д?: 'Балабызны м?кт?пк? бирдек, карагыз, т?рбиял?гез', - дип кен? калмасыннар, укыту-т?рбия процессында актив катнашсыннар иде. Безне? авылда, гомум?н, районда, укытучыга карата м?н?с?б?т начар, дип ?йт? алмыйм. Район башлыгы ???д?т Гаффаров, ким диг?нд?, айга бер тапкыр м?кт?пк? килми калмый. Я?а уку елына ?зерл?нг?нд?, башка ?лк?л?рне кысып булса да, м?кт?пл?рг? ?леш чыгара. М?р???гать итк?нд?, ?ти-?нил?р д? читт? калмыйлар. Л?кин бу гына аз. ?зг?реш югарыдан кир?к. Ул - м?кт?пне? материаль-техник базасында, укытучыларны? хезм?т хакында, яш?? шартларында чагылырга тиеш. Шулай булганда, укучыларны? белем сыйфаты да, мониторинг к?рс?ткечл?ре д? ?с?р. Быел ?н? шундый ?зг?решл?р ?чен зур адым ясалыр дип к?т?м.

- Сез Иске Т?рбит м?кт?бенд? 1979 елдан директор булып эшлисез. М?кт?пне ?ит?кл?? ул елларда авыррак булдымы, ?лл? х?зер - б?тен ил бел?н кризис кичерг?нд?ме?

- ??р чорны? ?з кыенлыклары, ?з р?х?тлекл?ре бардыр инде ул. Директор булып эшли башлаганда, бик яшь, т??риб?сез идем. ?итм?с?, кул астымда - ?земне укытып чыгарган ?лк?н укытучылар. ??рберсен? башым иеп, р?хм?т ?йт? алам - ?ылы кабул иттел?р. Д?ресл?рен анализлаганда да, ?зе? н?рс? бел?се? со?, дим?дел?р, т?къдимн?рем? ?пк?л?м?дел?р, санладылар. Ул чакта директорны? к?п вакыты ху?алык эшл?рен ?айлауга кит? иде. ??р сезонга 20 тонна к?мер, 600 кубометр утын ?зерлисе, укытучыларны? ху?алыкларын да кайгыртасы... ?ле д? га??пл?н?м - ничек ?лгерелг?н??

Х?зер мондый эшл?р артыннан й?рисе юк. Шулай да эш к?пк? кыенрак. Б?ген - я?а технологиял?р, информатика, компьютерлаштыру заманы. Авыл м?кт?бе ш???р м?кт?бенн?н калышырга тиеш т?гел. Берд?м д??л?т имтиханы барысы ?чен берт?рле. Укытучыларыбыз да компьютерда эшл?рг? ?йр?нде, башкача ярамый. Кризис диг?н с?зне еш ишетс?к т?, ?лл? ни игътибар бирмибез: авыл кешесене? кризиссыз яш?г?не бармы со?? ??р чорны? ?з кризисы, алдагыларын ?и?дек - бусын да ?и??рбез.

- Сез и? беренчел?рд?н булып 1 миллион грант откан м?кт?п. Мо?а ничек ирештегез?

- ?йе, без 1997 елда 1 миллион грант оттык. Н?ти??л?ребез бар, к?рс?ткечл?ребез яхшы иде. Документлар тутыруда кыенлык булмады. Акчаны м?кт?пне? материаль-техник базасын ныгытуга тоттык. Укытучыларны аерып, берсене? кабинетына к?бр?к, икенчесенекен? ?зр?к итеп т?гел, берт?рле б?лдек. Бу - Россия бирг?н грант иде. Шул чакта Республикадан да 1 миллион в?гъд? иттел?р. Инде 12 ел вакыт ?теп китте - в?гъд?не? ?т?лг?не юк ?ле. ?метебезне ?змибез - к?т?без. Безд?н со?рак отучылар икесен д? алдылар.

- ?зегезне? м?кт?пк? ген? хас традициял?регез бармы?

- Бер м?кт?п бел?н икенчесене? тормышы ??рвакыт аерыла. Бер ?к программа, бер ?к проект буенча эшл?с?л?р д?. ?ти-?нил?р, авыл ху?алыгы идар?се бел?н эшл??д? ?з традициял?ребез бар. У?ыш ?ыеп алу вакытында укучылар да, укытучылар да ындыр табагында эшли. Ул чорда бирелг?н хезм?т хакыннан тыш, идар? ел ?йл?н?сенд? укытучыларга ай саен 500?р сум акча ?ст?п т?ли. Мал азыгы бел?н булыша.

Спортка к?бр?к кешене ??леп ит? буенча да ?з т??риб?без бар. Командаларыбыз районда I-II урыннарны алалар. Ирешк?н у?ышлары ?чен, ?ле к?пт?н т?гел ген? хоккейчыларыбызга 'Ак Барс' холдинг компаниясе бел?н район ?ит?кчелеге акчасына алынган 10 комплект кием б?л?к иттел?р.

Уку елы ахырында ??р елны спорт фестивале ?тк?р? д? матур традициял?ребезне? берсе. Бу к?нне башка м?кт?пл?рд?н д? спортсменнар чакырабыз. Фестивальне ?тк?р? чыгымнарын М?ск??д? яш??че якташыбыз полковник Петр Иванович Симеонов ?з ?стен? ала, ?и??чел?рг? б?л?кне д? ?зе тапшыра.

БДИ кертелг?нн?н бирле, н?ти??л?ребез ?йб?т. Укучыларыбыз шул баллары бел?н югары уку йортларыны? т?л??сез факультетларына укырга кер?л?р. Олимпиадаларда да ?и??чел?ребез к?п. Шулай, заманнан калышмаска тырышып эшл?п ятабыз.

Анатолий Григорьевич бел?н тагын бик к?п м?сь?л?л?р турында с?йл?штек. Ты?лаган саен, а?а карата х?рм?тем, соклануым арта барды. Бар ик?н, бетм?г?н ик?н бит ?ле, гомерл?рен балаларга белем бир?г? багышлап, б?хетне, яш?? м?гън?сен шунда табучылар. Андыйларны ир-ат педагоглар арасында очрату - икел?т? с?енечле х?л.

Кайбыч ягы кешел?рене? ни хикм?тле матур яш??л?ре х?зер а?лашылды.

29.01.2010
 

НАВЕРХ


© Сетевой этнокультурный проект kryashen.ru, 2002.
Создание и поддержка - НКЦ кряшен г.Казани и Республики Татарстан.
Идея - Александра Журавского. Дизайн - Ольги Святкиной.
При полном или частичном использовании материалов ссылка на kryashen.ru обязательна.
Вопросы, предложения, замечания и отзывы: